De Mackenzie River is het grootste en langste riviersysteem van Canada. Er is maar één rivier in Noord-Amerika met een groter stroomgebied en dat is de Mississippi in de VS. Deze lange rivier stroomt voor het grootste gedeelte door de uitgestrekte, geïsoleerde bossen en toendra van de Northwest Territories, hoewel de vele zijrivieren vertakkingen voortkomen uit vier andere Canadese provincies en territoria.
De hoofdstroom van de Mackenzie River loopt over een afstand van 1.738 kilometer in noordelijke richting naar de Noordelijke IJszee en heeft een stroomgebied met de oppervlakte van Indonesië.
De stroming van de Mackenzie River
Vanuit het moerassige westelijke uiteinde van Great Slave Lake, waaraan de stad Yellowknife is gelegen, stroomt de Mackenzie River in west-noordwestelijke richting over een afstand van ongeveer 300 kilometer en passeert daarbij het gehucht van Fort Providence. Bij het verderop gelegen Fort Simpson mondt de Liard River, de grootste zijrivier, uit in de rivier en buigt dan af richting het noordpoolgebied, parallel aan de ten oosten van de rivier gelegen Franklin Mountains. De Keele rivier mondt vervolgens vanuit het westen uit op de Mackenzie River en de rivier wordt steeds breder.
Zo’n 100 kilometer boven het dorpje Tulita voegt de Great Bear River zich bij de Mackenzie. Vervolgens voegen zich nog diverse arctische rivieren en de Peel River zich bij de Mackenzie, waarna de rivier uiteindelijk via de gigantische Mackenzie delta in de Beaufort Zee uitmondt, een deel van de Noordelijke IJszee.
Voor het grootste deel is de rivier een brede, langzaam stromende waterweg. Van de bron tot aan de monding is er slechts een verloop van 156 meter. De rivier wordt vooral gekenmerkt door de talloze zandbanken en zijkanalen. De breedte van de rivier varieert van twee tot vijf kilometer en de diepte is op de diepste delen zo’n acht tot negen meter en is dus gemakkelijk bevaarbaar. In de winters vriest de rivier door de lage stroomsnelheid dicht.
Er zijn echter verschillende plekken waar de rivier versmalt tot minder dan een halve kilometer en daardoor sneller stroomt, zoals bij de Sans Sault Rapids.
Stroomgebied
Het stroomgebied van de Mackenzie River omvat een adembenemende omvang van 1.805.200 vierkante kilometer, het grootste in Canada en het beslaat bijna 20% van het land. De rivier loost jaarlijks meer dan 325 kubieke kilometer water in de Beaufort Zee, goed voor ongeveer 11% van de totale rivierwater dat jaarlijks de Noordelijke IJszee instroomt. Het relatief warme rivierwater speelt een belangrijke rol in het lokale klimaat rond de Noordelijke IJszee, doordat enorme hoeveelheden warmer zoet water zich mengen met het koude zeewater.
Door zijn vele zijrivieren beslaat het stroomgebied van de Mackenzie River delen van maar liefst vijf Canadese provincies en territoria: British Columbia, Alberta, Saskatchewan, Yukon en Northwest Territories.
Het oostelijke deel van het stroomgebied wordt vooral omgeven door boreale bossen en omvat de een paar van de grootste meren van Noord-Amerika die de rivier voeden. Door zowel het volume en de oppervlakte, is Great Bear Lake het grootste meer in het stroomgebied en het op twee na grootste van het continent, met een oppervlakte van 31.153 km2 en een volume van 2236 km3. Great Slave Lake is iets kleiner met een oppervlakte van 28.568 km2 en met 2088 km3 inhoud, maar het is aanzienlijk dieper dan Great Bear Lake.
Geologie
Toen bij de laatste ijstijd elfduizend jaar geleden het grootste deel van het noorden van Canada werd bedolven onder de enorme continentale Laurentide ijskap, hebben de enorme krachten die het ijs op de ondergrond uitoefende, een enorme vallei geschapen. Toen de ijskap zich terugtrok, liet het een 1100 km lang postglaciaal meer achter, genaamd Lake McConnell. De diepste delen van dit meer, Great Bear Lake, Great Slave Lake en Athabasca Lake, zijn hiervan de overblijfselen.
Flora en fauna
Vissen die veelvuldig voorkomen in de Mackenzie River zijn snoek en een aantal soorten witvis. De oevers van de rivier zijn begroeid met schaarse toendravegetatie. Verder naar het zuiden gaat de toendravegetatie over in zwarte sparren en populieren. Vooral langs het subarctische deel van de rivier komen veel wilde dieren voor, zoals beren, kariboes, wolven, elanden en herten.
De enorme delta van de Mackenzie River is elk jaar een grote trekpleister voor enorme zwermen trekvogels. Maar liefst 215 verschillende vogelsoorten zijn in de delta gecatalogiseerd, met inbegrip van bedreigde soorten, waaronder de slechtvalk en de zeearend.
